Δραστηριότητα επιρροής είναι κάθε είδους άμεση επικοινωνία εκπροσώπου συμφερόντων (βλ. ερώτηση 2) με θεσμικό φορέα (βλ. ερώτηση 4), η οποία, στο πλαίσιο εκπροσώπησης των συμφερόντων ενός πελάτη και έναντι αμοιβής, αποσκοπεί να επηρεάσει τη διαδικασία λήψης μιας απόφασης και ιδίως το περιεχόμενο νόμου, προεδρικού διατάγματος, υπουργικής απόφασης, άλλης κανονιστικής διοικητικής πράξης ή εγκυκλίου (για πρακτικά παραδείγματα δραστηριοτήτων επιρροής  ανατρέξτε στις «κατευθυντήριες γραμμές»)

Δεν θεωρείται δραστηριότητα επιρροής η επικοινωνία που λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο πρόσκλησης από θεσμικό φορέα για παροχή ενημέρωσης, νομικής ή άλλου είδους επαγγελματική εκπροσώπησης, συλλογικών διαπραγματεύσεων ή συζήτησης με μέλη διπλωματικής αποστολής ή προξενικής αρχής ή με εκπροσώπους άλλων κράτων και διεθνών ή ευρωπαϊκών οργανισμών.

Εκπρόσωπος συμφερόντων είναι το φυσικό ή το νομικό πρόσωπο, το οποίο ασκεί δραστηριότητες επιρροής έναντι αμοιβής για λογαριασμό και προς όφελος πελάτη του, μέσω της επικοινωνίας του με θεσμικούς φορείς (βλ. ερώτηση 4), εφόσον δεν συνδέεται με τον πελάτη του με σχέση εργασίας ή έμμισθη εντολή. Επρόσωπος συμφερόντων δύναται να είναι μόνο το πρόσωπο το οποίο είναι εγγεγραμμένο στο Μητρώο Διαφάνειας.

Δραστηριότητες επιρροής μπορούν να ασκήσουν ελεύθεροι επαγγελματίες, καθώς και νομικές οντότητες για λογαριασμό πελατών τους έναντι αμοιβής. Επίσης, δραστηριότητες επιρροής μπορούν να ασκήσουν και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών (π.χ. σωματεία, μη κυβερνητικές οργανώσεις κ.λπ., βλ. ερώτηση 14).

Οι δραστηριότητες επιρροής απευθύνονται  σε "θεσμικούς φορείς". Ως θεσμικοί φορείς νοούνται:

• ο Πρωθυπουργός,
• τα Μέλη της Κυβέρνησης και οι Υφυπουργοί,
• οι Βουλευτές,
• οι Γενικοί και οι Ειδικοί Γραμματείς,
• οι Συντονιστές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων,
• οι Πρόεδροι ή οι Επικεφαλής Ανεξάρτητων Αρχών,
• οι διευθυντές, οι συνεργάτες και οι ειδικοί σύμβουλοι των ιδιαίτερων γραφείων των μελών της Κυβέρνησης, των Υφυπουργών, και των Γενικών και Ειδικών Γραμματέων των άρθρων 45 και 46 του ν. 4622/2019,
• οι Περιφερειάρχες και οι Αντιπεριφερειάρχες,
• οι Δήμαρχοι και οι Αντιδήμαρχοι.

Οι δραστηριότητες επιρροής μπορεί να ασκούνται για κάθε τομέα δημόσιας πολιτικής, όπως για παράδειγμα η υγεία, η άμυνα, το περιβάλλον, η τοπική αυτοδιοίκηση, η οικονομία, η ανάπτυξη, η εκπαίδευση και η ψηφιακή διακυβέρνηση. Αναλυτική λίστα των τομέων πολιτικής μπορείτε να βρείτε εδώ.

Oχι. Για την έναρξη άσκησης δραστηριοτήτων επιρροής μπορείτε να δηλώσετε ΚΑΔ από την υφιστάμενη λίστα με Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ)  της φορολογικής διοίκησης,  σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας.

Το Μητρώο Διαφάνειας είναι μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων στην οποία εγγράφονται οι εκπρόσωποι συμφερόντων και καταχωρίζουν τις δραστηριότητες επιρροής που ασκούν προς τους θεσμικούς φορείς κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Το Μητρώο Διαφάνειας είναι δημόσια προσβάσιμο και παρέχει πληροφόρηση στο κοινό σχετικά με τις δραστηριότητες επιρροής. Η δημιουργία του έχει ως στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και της ακεραιότητας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στον δημόσιο τομέα και την ενθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών στη διαμόρφωση και τον έλεγχο των δημοσίων πολιτικών.

Στο Μητρώο Διαφάνειας εγγράφονται υποχρεωτικά όλοι όσοι επιθυμούν να ασκήσουν δραστηριότητες επιρροής (βλ. ερώτηση 1), εφόσον είναι άνω των 18 ετών, δεν έχουν καταδικαστεί αμετάκλητα για κακούργημα ή πλημμέλημα με ποινή στερητική της ελευθερίας άνω των 18 μηνών και δεν είναι εν ενεργεία θεσμικοί φορείς ή σύζυγοι/συμβιούντες/ούσες θεσμικού φορέα ή υπήρξαν θεσμικοί φορείς τους τελευταίους 18 μήνες. Στο Μητρώο μπορούν επίσης να εγγράφονται,  υπό όρους και προϋποθέσεις,  σωματεία, επαγγελματικές ενώσεις, επιμελητήρια και φορείς της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι με την εγγραφή τους αποκτούν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εκπροσώπων συμφερόντων.

Πολύ εύκολα και γρήγορα, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Μητρώου Διαφάνειας, με κωδικούς Taxisnet, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση ή επισύναψη οποιουδήποτε δικαιολογητικού. Τα στοιχεία που καταχωρίζονται, διασταυρώνονται και επαληθεύονται αυτόματα. Με την ολοκλήρωση της εγγραφής σας λαμβάνετε ηλεκτρονικά το σχετικό πιστοποιητικό εγγραφής και τον αριθμό μητρώου.

Όχι.

Η εγγραφή ανανεώνεται αυτόματα με την υποβολή της ετήσιας δήλωσης δραστηριοτήτων επιρροής  (βλ. ερώτηση 20).

Όχι.

Εφόσον δεν εκπροσωπείτε τα συμφέροντα κάποιου πελάτη έναντι αμοιβής και ενεργείτε αποκλειστικά για λογαριασμό σας, δεν θεωρείστε εκπρόσωπος συμφερόντων και συνεπώς δεν έχετε υποχρέωση εγγραφής στο Μητρώο.

Όχι.

Εφόσον είστε υπάλληλος στην εταιρεία και απασχολείστε με σχέση εξαρτημένης εργασίας ή έμμισθης εντολής, δεν θεωρείστε εκπρόσωπος συμφερόντων.

Όχι.

Εφόσον προωθείτε τα συμφέροντα της εταιρείας σας και δεν ενεργείτε για λογαριασμό τρίτου έναντι αμοιβής,  δεν θεωρείστε εκπρόσωπος συμφερόντων.

Ναι.

Ασκείτε δραστηριότητες επιρροής και πρέπει να εγγραφείτε στο Μητρώο Διαφάνειας.

Οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών έχουν τη δυνατότητα και όχι την υποχρέωση να εγγράφονται στο Μητρώο Διαφάνειας. Με την εγγραφή τους στο Μητρώο αποκτούν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που έχουν οι εγγεγραμμένοι εκπρόσωποι συμφερόντων (βλ. ερωτήσεις 17 και 18).

Εφόσον διαπιστώσετε ότι το συγκεκριμένο πρόσωπο, το οποίο αιτείται επικοινωνία μαζί σας με σκοπό να επηρεάσει τη λήψη μιας απόφασης για ζήτημα της αρμοδιότητάς σας, δεν είναι εγγεγραμμένο στο Μητρώο Διαφάνειας, οφείλετε να αρνηθείτε την περαιτέρω επικοινωνία μαζί του και να του συστήσετε να εγγραφεί στο Μητρώο. Η επικοινωνία με μη εγγεγραμμένο στο Μητρώο Διαφάνειας πρόσωπο απαγορεύεται από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Θα πρέπει επίσης να ενημερώσετε την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, καθώς τα πρόσωπα που επιθυμούν να ασκούν δραστηριότητες επιρροής οφείλουν να εγγράφονται υποχρεωτικά στο Μητρώο Διαφάνειας.

Ναι.

Στο Μητρώο Διαφάνειας είναι δημόσια προσβάσιμες πληροφορίες σχετικά με τους εκπροσώπους συμφερόντων και τις δραστηριότητες επιρροής που άσκησαν σε θεσμικούς φορείς. Η μηχανή αναζήτησης του Μητρώου Διαφάνειας επιτρέπει στο κοινό να αναζητήσει δραστηριότητες επιρροής με βάση στοιχεία του εκπροσώπου συμφερόντων ή με βάση τομείς πολιτικής.

Οι εκπρόσωποι συμφερόντων κατά την επικοινωνία τους με θεσμικούς φορείς στο πλαίσιο άσκησης δραστηριοτήτων επιρροής οφείλουν να ενεργούν με ακεραιότητα, διαφάνεια και υπευθυνότητα και σύμφωνα με τον νόμο. Ειδικότερα, υποχρεούνται:

• να γνωστοποιούν την ιδιότητά τους στον θεσμικό φορέα με τον οποίον επικοινωνούν και το γεγονός ότι είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Διαφάνειας,
• να γνωστοποιούν την ταυτότητα του πελάτη τους στον θεσμικό φορέα,
• να ενημερώνουν τον θεσμικό φορέα για τον σκοπό της δραστηριότητας επιρροής,
• να αποφεύγουν οποιαδήποτε επικοινωνία θα μπορούσε να δημιουργήσει κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων,
• να μην ασκούν αθέμιτη επιρροή ή πίεση,
• να μην αποσπούν πληροφορίες με αθέμιτο ή παράνομο τρόπο, καθώς και να μη διαστρεβλώνουν ή χειραγωγούν τις διαθέσιμες πληροφορίες,
• να μη χρησιμοποιούν και να μη δημοσιοποιούν τις πληροφορίες που λαμβάνουν από θεσμικούς φορείς για εμπορικούς ή διαφημιστικούς σκοπούς,
• να μην προσφέρουν στους θεσμικούς φορείς οποιασδήποτε μορφής αθέμιτο ωφέλημα, όπως δώρα, φιλοξενία, χορηγία, δωρεά κ.λπ.,
• να υποβάλλουν αληθή και έγκυρα στοιχεία στο Μητρώο Διαφάνειας και στην ετήσια δήλωσή τους και να τα επικαιροποιούν,
• να διατηρούν πληροφορίες σχετικές με τις δραστηριότητες επιρροής για χρονικό διάστημα τριών (3) ετών και να τις θέτουν υπόψη της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, εφόσον ζητηθούν.

Στο πλαίσιο άσκησης δραστηριοτήτων επιρροής, οι εκπρόσωποι συμφερόντων δύνανται:

• να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με το αντικείμενο στο οποίο δραστηριοποιούνται εφόσον αυτές δεν είναι εμπιστευτικές,
• να συμμετέχουν ως ομιλητές σε ακροάσεις επιτροπών οι οποίες συνεδριάζουν δημόσια,
• να υποβάλουν προτάσεις σε σχέδια νόμου, προεδρικού διατάγματος, υπουργικής απόφασης, άλλης κανονιστικής διοικητικής πράξης ή εγκυκλίου,
• να αιτούνται τον προγραμματισμό συναντήσεων με θεσμικούς φορείς.

Οι θεσμικοί φορείς κατά την επικοινωνία τους με εκπροσώπους συμφερόντων στο πλαίσιο άσκησης δραστηριοτήτων επιρροής οφείλουν:

• να ενεργούν σύμφωνα με τον νόμο και με τις αρχές της ακεραιότητας, της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των εκπροσώπων συμφερόντων,
• να αρνούνται να επικοινωνήσουν με εκπροσώπους συμφερόντων, οι οποίοι δεν είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Διαφάνειας,
• να μην παρεμποδίζουν τις δραστηριότητες άσκησης επιρροής, εφόσον διεξάγονται σύννομα,
• να ενημερώνουν την Εθνική Αρχή Διαφάνειας σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεων του νόμου περί δραστηριοτήτων επιρροής,
• να υποβάλλουν στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας ετήσια δήλωση για την επικοινωνία τους με τους εκπροσώπους συμφερόντων σχετικά με τον χρόνο της επικοινωνίας, τα στοιχεία του εκπροσώπου συμφερόντων, τον τομέα πολιτικής και το είδος της απόφασης.

Είναι η δήλωση η οποία υποβάλλεται ετησίως τόσο από τους εκπρόσωπους συμφερόντων όσο και από τους θεσμικούς φορείς για τις δραστηριότητες επιρροής τις οποίες άσκησαν ή δέχτηκαν αντίστοιχα κατά το προηγούμενο έτος. Η ετήσια δήλωση υποβάλλεται ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα του Μητρώου Διαφάνειας από 1 έως 31 Ιανουαρίου για τους εκπροσώπους συμφερόντων και από 1 έως 31 Μαΐου για τους θεσμικούς φορείς. Οι εκπρόσωποι συμφερόντων οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Διαφάνειας οφείλουν να υποβάλουν ετήσια δήλωση ακόμα και όταν δεν πραγματοποίησαν δραστηριότητες επιρροής κατά το προηγούμενο έτος. Οι θεσμικοί φορείς σε περίπτωση που δεν δέχτηκαν δραστηριότητες επιρροής δεν χρειάζεται να υποβάλουν σχετική δήλωση.

Οι εκπρόσωποι συμφερόντων καταχωρίζουν τα εξής στοιχεία στην ετήσια δήλωση δραστηριοτήτων επιρροής:

• τον τομέα πολιτικής και το είδος της απόφασης που αφορούσε η δραστηριότητα επιρροής,
• τα στοιχεία του προσώπου που άσκησε δραστηριότητα επιρροής, καθώς και του πελάτη του, εφόσον ενήργησε για λογαριασμό άλλου,
• τον χρόνο και τον τρόπο διεξαγωγής της δραστηριότητας επιρροής,
• τον θεσμικό φορέα προς τον οποίο απευθύνθηκε η δραστηριότητα επιρροής,
• το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της δραστηριότητας επιρροής.

Ο θεσμικός φορέας στην ετήσια δήλωσή του καταχωρίζει τα εξής στοιχεία:

• τον χρόνο της επικοινωνίας του με τον εκπρόσωπο συμφερόντων,
• τα στοιχεία του εκπροσώπου συμφερόντων,
• τον τομέα πολιτικής και το είδος της απόφασης που αφορούσε η δραστηριότητα επιρροής.

Η υποβολή ετήσιας δήλωσης για τις δραστηριότητες επιρροής του προηγούμενου έτους είναι υποχρεωτική για τους εκπροσώπους συμφερόντων και για τους θεσμικούς φορείς. Η μη υποβολή ετήσιας δήλωσης συνιστά παραβίαση του νομοθετικού πλαισίου και συνεπάγεται κυρώσεις.

Οποιοδήποτε πρόσωπο  αντιληφθεί ότι μια δραστηριότητα επιρροής ασκείται με παράνομο τρόπο, για παράδειγμα χωρίς την εγγραφή του προσώπου που την ασκεί στο Μητρώο Διαφάνειας ή με τη χρήση αθέμιτων μέσων και κατά παράβαση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, μπορεί να υποβάλει ηλεκτρονική καταγγελία/αναφορά εδώ.

Σε περίπτωση διαπίστωσης παραβίασης των υποχρεώσεων των εκπροσώπων συμφερόντων η Εθνική Αρχή Διαφάνειας μπορεί να προβεί σε σύσταση ή να επιβάλει πρόστιμο, αναστολή άσκησης των δραστηριοτήτων επιρροής, προσωρινή διαγραφή από το Μητρώο ή οριστική διαγραφή από το Μητρώο.

Σε περίπτωση διαπίστωσης παραβίασης των υποχρεώσεων των θεσμικών φορέων επιβάλλονται από τη Βουλή, την Επιτροπή Δεοντολογίας και τους Συντονιστές της Αποκεντρωμένης Διοίκησης σύμφωνα με το άρθρο 131 του ν. 4555/2018, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του πειθαρχικού συμβουλίου της Περιφέρειας ή του Δήμου αντίστοιχα, μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας ΟΤΑ, οι κυρώσεις που προβλέπονται στην υπ’ αρ. ΓΓΑΔΔΤ 271/7073 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών.

Ο Κώδικας Δεοντολογίας Εκπροσώπων Συμφερόντων είναι ένα κείμενο με γενικές αρχές και βασικούς κανόνες που θα πρέπει να διέπουν τη συμπεριφορά των εκπροσώπων συμφερόντων κατά την επικοινωνία τους με θεσμικούς φορείς, ώστε να διασφαλίζεται η ακεραιότητα και η διαφάνεια στις δραστηριότητες επιρροής.

Οι εκπρόσωποι συμφερόντων με την εγγραφή τους στο Μητρώο αποδέχονται και δεσμεύονται από τον Κώδικα Δεοντολογίας.

Oι εκπρόσωποι συμφερόντων κατά την άσκηση δραστηριοτήτων επιρροής θα πρέπει να συμπεριφέρονται σύμφωνα με το νόμο καθώς  και σύμφωνα με τις  αρχές που αποτυπώνονται και εξειδικεύονται στον Κώδικα Δεοντολογίας Εκπροσώπων Συμφερόντων  όπως οι αρχές της νομιμότητας, της  διαφάνειας, της ακεραιότητας, της υπευθυνότητας , της εμπιστευτικότητας, της ευπρέπειας  και της αποφυγής καταστάσεων σύγκρουσης συμφερόντων.